Atorwastatyna, symwastatyna i rosuwastatyna to leki należące do grupy statyn. Pierwsze statyny pojawiły się w lecznictwie około 1973 roku, od tego czasu naukowcy stale pracują w celu uzyskania kolejnych, lepszych cząsteczek. Możemy wyróżnić zarówno statyny otrzymane syntetycznie jak i statyny naturalne będące produktami metabolizmu grzybów pleśniowych. Statyny mogą różnić się między sobą siłą działania, czasem działania, okresem półtrwania oraz skutkami ubocznymi ich stosowania.
Leki te powodują zmniejszenie stężenia cholesterolu we krwi, są więc powszechnie stosowane w leczeniu hipercholesterolemii, a także w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, w celu zapobiegania zawałowi serca czy udarowi mózgu.
Jak działają statyny?
Działanie statyn polega na kompetycyjnym blokowaniu reduktazy HMG-CoA enzymu odpowiedzialnego za przekształcenie HMG-CoA w kwas mewalonowy będący głównym substratem w syntezie cholesterolu. Mechanizm ten powoduje obniżenie całkowitego stężenia cholesterolu oraz tzw. cholesterolu LDL nazywanego „złym” cholesterolem i trójglicerydów. Statyny powodują także nieznaczny wzrost frakcji HDL cholesterolu, nazywanej „dobrym” cholesterolem. Dodatkowo statyny wykazują także działanie plejotropowe:
- zapobiegają pęknięciu blaszki miażdżycowej;
redukują stan zapalny ścian naczyń krwionośnych; - poprawiają funkcje śródbłonka;
- ułatwiają rozpuszczanie skrzeplin i wykazują działanie przeciwzakrzepowe.
**Czym różnią się atorwastatyna, symwastatyna i rosuwastatyna? **
Pierwszą różnicą, o jakiej należy wspomnieć, jest pochodzenie statyn. Atorwastatyna i rosuwastatyna są to statyny syntetyczne, czyli otrzymywane sztucznie w warunkach laboratoryjnych. Symwastatyna jest syntetyczną lowastatyny występującej naturalnie.
Kolejną różnicą jest okres półtrwania statyn. Symwastatyna jest lekiem o krótkim okresie półtrwania i podawana jest w formie proleku- substancji nieaktywnej, która dopiero po przemianach metabolicznych przekształca się w formę o działaniu farmakologicznym. Z powodu efektu pierwszego przejścia jej biodostępność jest dość niska. Maksymalne stężenie symwastatyny we krwi osiągane jest po 1,3-2,4 godzinach a jej czas półtrwania wynosi 2-3 godziny. Jest ona głównie metabolizowana przez izoenzym CYP3A4. Symwastatyna i jej aktywne metabolity są wydalane z moczem i kałem, około 13% zastosowanej dawki wykrywane jest w moczu, zaś około 60% leku w postaci niewchłoniętej lub związanej wykrywane jest w kale. Zaleca się, aby lek był przyjmowany w godzinach wieczornych o stałej porze.
Rosuwastatyna i atorwastatyna to leki posiadające długi okres półtrwania. W przypadku tych leków zażywana jest bezpośrednio substancja aktywna, a nie prolek. Pora dnia, w której przyjmowany jest lek nie ma tu już tak dużego znaczenia jak w przypadku symwastatyny. Obie omawiane statyny podlegają mikrosomalnemu metabolizmowi przez izoenzymy cytochromu CYP P450. Atorwastatyna ulega początkowej biotransformacji w wątrobie poprzez system CYP450 3A4, zaś rosuwastatyna jest metabolizowana przez wątrobę w niewielkim stopniu (ok. 10%), ale wchodzi w pewne interakcje z enzymem CYP2C9. Powyższe różnice pomiędzy obiema statynami są bardzo ważne z punktu widzenia potencjalnych interakcji międzylekowych. Atorwastatyna jest związkiem lipofilnym, co oznacza, że jest bardziej podatna na metabolizm z udziałem cytochromu P450. Rosuwastatyna jest hydrofilna i nie podlega znaczącemu metabolizmowi z udziałem enzymów cytochromu P450. Atorwastatyna przekracza błony komórkowe łatwiej niż rosuwastatyna, co może skutkować większą liczbą działań niepożądanych związanych z łatwiejszym przenikaniem leku do tkanek pozawątrobowych oraz innych narządów.
Spośród stosowanych obecnie inhibitorów HMG-CoA rosuwastatyna bezdyskusyjnie ma najsilniejsze działanie hipolipemizujące. Udowodniono, że już najniższa zalecana dawka rosuwastatyny (10 mg) ma silniejsze działanie niż równoważne dawki innych statyn. W zakresie dawek 10-80 mg atorwastatyna obniża stężenie cholesterolu LDL o 37-51%, symwastatyna o 20-50%.
Rosuwastatyna w przedziale dawek 10-40 mg zmniejsza stężenie cholesterolu LDL o 43-63%.
Wykazano, że rosuwastatyna działa co najmniej dwa razy silniej niż atorwastatyna i cztery razy silniej niż symwastatyna. Jest ona więc bezkonkurencyjnie najlepszą statyną występującą obecnie na rynku farmaceutycznym.
Bibliografia
https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201203\_Geriat ria_005.pdf
